PROBLEMY ODDŁUŻENIA KRAJÓW UBOGICH
Gujana
Koalicja Jubileusz 2000 z oburzeniem przyjęła zaostrzone warunki oddłużenia, nałożone przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy na Gujanę. Mimo iż Gujana przeszła przez wszystkie etapy kwalifikujące do statusu HIPC, została poinformowana, iż jej wyniki gospodarcze pogorszyły się i będzie musiała czekać wiele miesięcy, zanim otrzyma redukcję zadłużenia już zatwierdzoną w czerwcu 99 przez G7 i we wrześniu przez Bank Światowy.
Uganda, Boliwia i Mozambik są na pierwszej pozycji do otrzymania takiej pomocy. Będzie możliwa od stycznia r. 2000. Poza tym kraje te skorzystają na inicjatywach stuprocentowych umorzeń przez USA, Wielką Brytanię i Kanadę. Brak w tej grupie Gujany jest rażący, gdyż według dotychczasowych zasad poprzedniej inicjatywy też się do niej kwalifikowała. Dlaczego została odsunięta?
Działanie MFW jest dwulicowe. Latem MFW zgodził się na wypłacenie premii dla strajkujących pracowników sektora publicznego. W ten sposób kraj znalazł się poza wskaźnikami płacowymi MFW. Teraz MFW blokuje dostęp Gujany do ulg.
Ann Pettifor, dyrektor brytyjskiej Koalicji Jubileusz 2000, powiedziała: " W wyniku pierwszej rundy HIPC Gujana przeznaczała 40% dochodów na odsetki. Ten kraj pilnie potrzebuje pomocy, przyrzeczonej przez G7 w Kolonii. Wielkim błędem jest opóźnienie redukcji przez MFW, stawiającym kolejne warunki. Jak zwykle z powodu opóźnień najbardziej cierpią biedni i bezbronni."
RPA - Szwajcaria
Szwajcaria udzieliła RPA znacznych kredytów w okresie rządów aparthaidu. Z pieniędzy tych finasowano m. in. aprat represji, wymierzony przeciw czarnej większości.
Dziś żądania spłat kredytów wraz z odsetkami kierowane są do rządu Nelsona Mandeli, który wraz z wieloma innymi działaczami walczącymi o równouprawnienie spędził wiele lat w więzieniach, utrzymywanych za szwajcarskie pieniądze.
Uganda
Ugandan Debt Network (UDN), koordynujący miejscową Koalicję Jubileusz 2000, wystąpił do swego parlamentu o uchwalenie ustawy ograniczającej możliwości zaciągania kredytów przez rząd, a umożliwiającej zaciąganie pożyczek dla zaspokojenie konkretnych potrzeb ludności w gminach, a nie na bazie "wyższej wiedzy" rządu centralnego.
"Chcemy zwiększyć możliwość rozliczania władz z zaciąganych długów, aby mieć pewność, że środki zaspokoją potrzeby ludności" - powiedział koordynator UDN, Zie Gariyo na konferencji prasowej w Kampali. "Jeśli władze pożyczają pieniądze na projekt rolniczy, a zainteresowani nic o nim nie wiedzą ani go nie chcą, to pieniądze bywają przeznaczane na inne cele". Według niego brak możliwości kontroli kończy się bogaceniem niektórych osób. "Kwestia korupcji jest istotna. Kiedykolwiek naciskamy na umorzenie długów Ugandy, spotykamy się z tą kwestią."
W przeszłości ogromne kredyty były zaciągane w imieniu narodu, a kończyły w prywatnych kieszeniach kilku osób w rządzie lub organizacjach pozarządowych. Niestety, to zwykły podatnik musi spłacać zaciągnięte zobowiązania. Czas najwyższy, aby kredyty były zaciągane na bazie realnych potrzeb obywateli, a nie złodziei w rządzie.
Inicjatywa ta była szeroko opisana w prasie Ugandy i uzyskała wsparcie redakcyjne od ogólnokrajowej gazety The Monitor.
Jubileusz 2000 w Ugandzie funkcjonuje w 25 dystryktach Odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu świadomości w kraju. Przed szczytem G7 w Kolonii utworzono w Kampali łańcuch ludzki. Zorganizowano też tydzień walki z korupcją. W r. 2000 praca ta będzie kontynuowana. Mają też być tworzone efektywne mechanizmy społecznej oceny i nadzoru redukcji zadłużenia.
W r. 1980 zadłużenie Ugandy wynosiło 689 mln dolarów. W 1998 wzrosło do 3,6 mld. Co roku Uganda płaci 120 mln odsetek. Dług każdego mężczyzny, kobiety i dziecka w Ugandzie wobec G7, Banku Światowego i MFW wynosi 180 USD, przy czym średnia roczna pensja wynosi 240 USD. Ustawa, której żąda UDN, umożliwi rządowi oraz społeczeństwu pozbywania się złodziei.
Jubileusz 2000 obliczył, że odsetki należne od Ugandy w r. 2000 wystarczyłyby na ochronę zdrowia dla wszystkich obywateli, lub stworzyłyby miejsca pracy dla wszystkich absolwentów szkół wyższych od r. 1993.
Demonstracja w Seattle
29.11.99. w Seattle w strugach deszczu pochód przeszedł do miejsca uroczystego otwarcia obrad Światowej Organizacji Handlu (WTO). Na czele szli Indianie z Pierwszego Kościoła Metodystów i grali na bębnach. Wraz z nimi szło 1400 hutników. 30 tys. ludzi utworzyło potrójny żywy łańcuch wokół miejsca obrad wraz z parkingami, nawołując do redukcji długów krajów ubogich. Do łańcucha dołączyło się 14 dygnitarzy, a także aktywiści z USA, Wielkiej Brytanii i RPAoraz miejscowi księża.
Ludzie trzymali transparenty: "Zerwijcie łańcuchy zadłużenia" oraz "Człowiek, nie zysk", flagi meksykańskie i koszulki "Drop the Debt" (zredukować długi).
Najpierw w przepełnionym kościele odbył się wiec. Przemówiły senatorki Maxine Waters i Vandana Shiva. Przedstawicielki światowej Koalicji Jubileusz 2000 mówiły o wpływie długów na życie ubogich.
Senator Maxine Waters podziała: "Gdy WTO zdecydowała się spotkać w Seattle na dorocznym spotkaniu ministrów, nie zamierzali spotkać się z Koalicją Jubileusz 2000. Jednak Koalicja jest obecna na ulicach, w kościołach i w całym mieście.
My, popierający Jubileusz 2000, mówimy przywódcom WTO, że mamy dosyć niesprawiedliwości i braku równości. Chcemy skończyć z długami, które prowadzą do ubóstwa tak wielu biednych krajów i ich obywateli. Dziękuję, Jubileusz 2000."
Obecny stan oddłużenia
W czerwcu 1999 na podstawie tzw. Inicjatywy Kolońskiej kraje G7 podniosły obiecaną sumę przeznaczoną na oddłużenie krajów ubogich do 100 mld dolarów. Jednostronne deklaracje USA, Kanady i Wielkiej Brytanii pod koniec r. 1999 powiększyły tę sumę do 111 mld dolarów.
Według raportu, który przedstawili 7.07. 99 Joseph Hanlon & John Garrett, obietnice szczytu kolońskiego to tylko "okruchy z pańskiego stołu" - mniej niż 1/3 sumy 354 mld dolarów, którą muszą spłacić 52 kraje popierane przez Jubileusz 2000. Decyzje z Kolonii dotyczą tylko zadłużenia zaciągniętego przed tzw. datą graniczną - kiedy dany kraj zwrócił się po raz pierwszy do Klubu Paryskiego. To powoduje pominięcie znacznych obciążeń kredytowych wielu krajów.
Inicjatywa Kolońska oznacza znaczną redukcję długów dla 33 krajów. Przedstawiciele G7 twierdzą, że ze środków uzgodnionych w Kolonii skorzysta 36 krajów, ale Sudan, Liberia i Somalia zapewne w praktyce nie uzyskają nic. Tylko 28 krajów otrzyma ulgi do końca roku 2000. 15 z 36 krajów prawdopodobnie zapłaci więcej po przejściu programu HIPC, niż płacą obecnie. BŚ i MFW będą próbowały zmienić harmonogram spłat dla niektórych krajów. Ale 15 krajów uzyska z tego niewiele albo nic. Poza gestem Kanady wobec Bangladeszu, jednostronne zobowiązania są uzależnione od Inicjatywy HIPC.
Zambia i Mali są przykładem, jak ograniczone są możliwości obecnego programu redukcji. Pomimo relatywnego "ocieplenia klimatu" po ostatnich propozycjach G7, Zambia, która może oczekiwać zmniejszenia spłat zadłużenia o ponad połowę, stale przeznacza na nie więcej, niż na edukację i ochronę zdrowia łącznie. Tymczasem przewiduje się, że długość życia w kraju w rezultacie rozpowszechnienia AIDS spadnie do 33 lat.
Mali, ósmy najbiedniejszy kraj świata, według analiz MFW może z powodzeniem spłacać więcej po inicjatywie kolońskiej, niż obecnie. Tymczasem co czwarte dziecko w Mali nie dożyje piątego roku życia.
Redukcji zadłużenia potrzebują pilnie 52 kraje. Inicjatywa HIPC i jednostronne redukcje mogą potencjalnie dotyczyć tylko 40 z nich. Z głębokiej redukcji długów powinny również skorzystać inne kraje, jak np. Nigeria, Haiti czy Peru.
Według materiałów brytyjskiej Koalicji Jubileusz 2000
Tłumaczył Adam Gosiewski
|
