Koalicje Jubileusz Afryki Południowej i Jubileusz Południa zorganizowały w dn. 28-30.09.2001 w Durbanie (RPA) spotkanie robocze z okazji Światowej Konferencji ONZ przeciw Rasizmowi, która odbyła się w Durbanie w dniach 31.08-7.09 br. Na spotkaniu rozważano bezprawność zadłużenia Południa wobec Północy, dług Północy wobec Południa oraz sprawę odszkodowania.

Obecni byli delegaci z Jubileuszu z całej RPA, koalicje jubileuszowe z całej południowej części kontynentu afrykańskiego oraz inne organizacje walczące z długami z RPA, Afryki i innych kontynentów. Deklaracja wyraża wspólne stanowisko wypracowane przez szeroką rzeszę uczestników spotkania.

Niewolnictwo, kolonializm i neokolonializm wyrządziły nieobliczalne szkody miliardom ludzi na całym świecie. Stworzyły też podstawy dla zgromadzenia ogromnego bogactwa w rękach wąskiej elity z Północy.

Handel niewolnikami polegał na brutalnym przesiedlaniu dziesiątków milionów ludzi, przez co całe rodziny i społeczności zostały wyniszczone, a miliony straciły życie w skrajnie nieludzkich warunkach. Jednocześnie niewolnictwo było podstawowym elementem  umacniającym handel  i przyspieszoną akumulację kapitału, co było podstawą powstania obecnego systemu kapitalistycznego.

Podboje kolonialne przyczyniły się do dalszego ucisku mieszkańców kolonii w formie pozbawiania ludzi ziemi i źródeł dochodu, niszczenia rodzimych kultur, struktur społecznych i politycznych oraz skazały ludność na rządy mocarstw kolonialnych.

Zarówno we wczesnej  fazie ekspansji, jak i w fazie imperialistycznej, w której mocarstwa podzieliły kulę ziemską pomiędzy siebie, kolonializm tworzył warunki dla dalszego gromadzenia kapitału oraz dla koncentracji i centralizacji tego bogactwa w ręku coraz mniejszej liczby osób.

Neokolonializm kontunuuje i zwiększa ten ucisk, co prowadzi do poziomu ubóstwa nigdy dotąd na Południu nieznanego. Wielkie korporacje ponadnarodowe, rządy krajów Północy oraz instytucje międzynarodowe,  jak Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i Międzynarodowa Organizacja Handlu (WTO), obecnie współpracują z nowymi elitami z Południa, aby utrwalić proces, dzięki któremu bogaci są coraz bogatsi kosztem coraz większeg o ubożenia biednych.

W każdym przypadku niewolnictwo, kolonializm i neokolonializm polegał na masowym przepływie zasobów z Południa na Północ.  Handel niewolnikami dostarczał bezpłatną siłę roboczą dla wyłaniającej się klasy kapitalistycznej. Kolonializm umożliwił grabienie zasobów Południa, zasilając uprzemysłowienie Północy. Neokolonializm tworzy warunki dla dalszego rabunku zasobów naturalnych oraz dla przedsiębiorstw ponad-narodowych do zdobywania zysków w krajach Południa.

Co więcej, w każdym przypadku pozór dla przepływ zasobów i eksploatacji ludzi dostarczała ich rasa. Dotyczy to również neokolonializmu, w którym pozorne postawy nierasistowskie ukrywają coraz głębszą nierówność o charakterze rasowym. Rasizm i gromadzenie bogactwa kapitalistycznego stały się nierozłącznymi towarzyszami.

W okresie neokolonializmu zadłużenie jest centralnym narzędziem wykorzystywanym przez elity z Północy dla zapewnienia trwającego podporządkowania krajów Południa. Kraje te, cierpiąc z powodu historycznego dziedzictwa niewolnictwa i kolonializmu, wpadły obecnie w sidła zadłużenia do tego stopnia, że spłata odsetek oznacza pozbawienie ludzi najbardziej podstawowych potrzeb. Z tego powodu codzienie na Południu umiera 19 tys. dzieci.

Poziom zadłużenia wymusza zaciąganie kolejnych kredytów, by spłacić choć część odsetek, co oznacza dalsze nakręcanie spirali zadłużenia. Bank Światowy i MFW manipulują poziomem zadłużenia, by udzielać kolejnych kredytów, pod warunkiem,  że ubiegające się kraje poddadzą się narzuconym programom dostosowania strukturalnego. Programy te są tworzone w interesie elit Północy i są przyczyną jeszcze większego ubożenia biednych.

Wysokie odsetki doprowadziły do niezdrowej sytuacji, w której kraje, które wielokrotnie spłaciły swoje zadłużenie, są obecnie bardziej zadłużone, niż na początku. W 1980 r. zadłużenie Trzeciego Świata wynosiło 567 mld USD. Od tego czasu spłacono 3450 mld USD, a zadłużenie tych krajów wynosi 2070 mld USD. W dodatku udzielano kredytów, by wspierać apartheid i inne dyktatury, które były pożywką dla korupcji. Kredyty na budowę tam, kopalni czy wydobycie ropy naftowej były źródłem zysku dla korporacji ponadnarodowych. Efektem są znaczne szkody dla środowiska naturalnego i społecznego.

Dlatego naszym zdaniem tzw. dług Południa wobec Północy jest bezprawny. Przeciwnie, to Północ za stulecia wykorzystywania ma dług wobec Południa, powiększany obecnie przez bezprawne odsetki.

Cierpienie na skutek niewolnictwa, kolonializmu i neokolonializmu nie istniało tylko na Południu. Ludzie w bogatych krajach Północy są też w różny sposób silnie uciskani.

Grupy tubylcze padły ofiarą polityki ludobójstwa, a potomkowie niewolników są dzisiaj nadal wykorzystywani. Wraz z narastaniem z powodu neokolonializmu trudności, ubóstwa i konfliktów, coraz więcej ludzi szuka środków do życia na Północy. Migranci traktowani są jako współcześni niewolnicy, a w postępowaniu z uchodźcami lekceważy się podstawowe prawa człowieka.

Uciskani ludzie na całym świecie nie byli bierni wobec ucisku. Za każdym razem organizowali się i stawiali opór. Ludzie z całego świata kwestionowali i obalili handel niewolnikami. W ten sposób również kolonializm odszedł do lamusa historii. Teraz ludzie znów powstają, by walczyć z neokolonializmem i systemem kapitalistycznym, który żywi się stałą grabieżą krajów Południa.

Nasilająca się kampania na rzecz redukcji zadłużenia oraz coraz głośniej wyrażane żądanie odszkodowania to dwa centralne elementy szerszej walki, by zastąpić globalny porządek korporacyjny globalnym porządkiem o obliczu ludzkim. Musimy wprowadzić kwestię odrzucenia długów oraz odszkodowania do naszych społeczności, organizacji, ruchów społecznych, łącząc te kwestie z innymi naszymi żądaniami i kampaniami.

W sprawie zadłużenia potrzebujemy silnego przymierza na płaszczyźnie narodowej i międzynarodowe, by wywrzeć nacisk na rządy Południa, aby przyjęły wspólne stanowisko odrzucenia zadłużenia. Co do odszkodowań, musimy nasilić żądania odszkodowań na poziomie międzynarodowym i opracować szczegółowe żądania w każdym kraju i regionie. Żądania te muszą być jasno skierowane z jednej strony do banków międzynarodowych, korporacji ponadnarodowych, Banku Światowego, MFW i rządów najsilniejszych gospodarczo krajów świata, a z drugiej strony do lokalnych banków i korporacji. Po zapłaceniu za wyrządzone krzywdy Bank Światowy, MFW i WTO powinny być zlikwidowane.

Nie prowadzimy tych kampanii i nie podnosimy tych żądań jako jednorazowej kwestii w oderwaniu od innych ważnych spraw. Jesteśmy zbyt świadomi, że siły, które niszczyły nas w przeszłości, mogą wrócić i znów nas niszczyć, jeśli nie rozwiniemy tej walki jako kroku w kierunku demontażu globalnego systemu ucisku i wykorzystywania.

Obecny system musimy zostawić za sobą, tworząc nowy, w którym perspektywy życiowe ludzi ubogich znajdą się w centrum. W tym zawiera się przyznanie ludziom prawa do pracy, ziemi, bezpieczeństwa żywnościowego, wody, elektryczności, dachu nad głową, komunikacji, oświaty, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa socjalnego. Ale chodzi o jeszcze więcej - o robotników i ludzi zepchniętych na margines na całym świecie, aby łączyli się w ruchach społecznych i organizacjach politycznych i wzięli swoją przyszłość we własne ręce.

Stąd ważne jest, by Durbańskie Forum Społeczne, odbywające się równocześnie ze Światową Konferencją przeciw Rasizmowi, istniało nadal po tej konferencji i przekształciło się w Poudniowo afrykańskie Forum Społeczne. Powinno ono zachęcać do łączenia się podobnych formacji wzdłuż i wszerz kontynentu, by stać się częścią coraz silniejszego Światowego Forum Społecznego.

Jesteśmy solidarni z ludźmi na świecie, którzy z coraz większym poczuciem pewności mówią, że możliwy jest inny świat. Nasza walka z zadłużeniem i o odszkodowania są istotnymi elementami, które sprawią, że ta możliwość stanie się rzeczywistością.