Problem polega nie tyle na tym, jak my rozumiemy islam, lecz jakie jest jego samorozumienie. W naszym rozumieniu islamu trudność tkwi przede wszystkim w tym, że jesteśmy przyzwyczajeni do dualistycznego podziału całego świata i życia na sacrum i profanum - sferę tego, co święte i tego, co świeckie. Czegoś takiego nie ma w islamie. Ukształtowana u początków VII w. po Chr. na Półwyspie Arabskim wspólnota ludzi pragnęła wieść życie w całkowitym podporządkowaniu się woli jedynego Boga. Jego imię brzmi „Allach”*. Najważniejszą wypowiedzią w islamie o Bogu jest pierwszy artykuł wyznania wiary (szahada): „Nie ma Boga poza Allachem, a Muhammad (Mahomet) jest jego prorokiem”. Zarówno imię Boga, jak i przekonanie o Jego absolutnej wyjątkowości pochodzą z tradycji judeo-chrześcijańskiej, znacznie starszej od islamskiej (zob. Pwt 6,4; 1Kor 8,4). Słowo „islam” natomiast w sensie teologicznym oznacza poddanie się, oddanie siebie woli Boga. Zgodnie z powyższym wyznawcy islamu, muzułmanie, to ci, którzy wypełniają poddanie się woli Bożej. Dotyczy ono wszystkich sfer ich życia. Islam to nie tylko doktryna i kult, ale również prawo, struktura państwowości, polityka, kultura, działalność gospodarcza. To wszystko ma być poddane woli Bożej. Dla ludzi Zachodu w tym właśnie tkwi zasadnicza trudność w adekwatnym zrozumieniu tej religii.

Wierzą, że Bóg, który wielokrotnie przemawiał do ludzi przez proroków, na końcu przemówił do nich przez Muhammada. W ten sposób stał się on „pieczęcią” wszystkich proroków (Sura 33,40). Przez niego Bóg przekazał ludzkości pełnię objawienia. Zostało ono zapisane w sposób dosłowny w Koranie. Dlatego, według wiary muzułmańskiej, księga ta zawiera objawienie w czystej postaci.

Muzułmanie są też przekonani, że Bóg przez Muhammada „dopełnił” religię: „Dzisiaj udoskonaliłem dla was waszą religię i obdarzyłem was w pełni Moją dobrocią; wybrałem dla was islam jako religię” (Sura 5,3). Dla wyznawcy islamu to przekonanie jest czymś tak oczywistym, że nie może on sobie wyobrazić, dlaczego inni go nie podzielają. Obserwując zaś dzisiejszą cywilizację euro-amerykańską (utożsamianą przez muzułmanów z chrześcijaństwem), przesiąkniętą ateizmem, pustką egzystencjalną, materializmem, utwierdzają się jeszcze bardziej w przekonaniu, że ich religia jest przyszłością całej ludzkości.

Choć islam wywodzi się od jednej historycznej postaci założyciela (ur. ok 570, zmarł 632), od której wyznawców zwykle nazywano „mahometanami”, oni sami jednak odrzucają tę nazwę. Określają siebie muzułmanami, „muslim”, czyli podporządkowani woli Boga. Termin „mahometanizm” jest o tyle niewłaściwy, że odzwierciedla wzór: Chrystus i Jego wyznawcy, czyli chrześcijanie. Muzułmanie zaś nie wierzą w Muhammada, lecz jedynie w to, iż przez niego Bóg obwieścił ludzkości pełnię swego objawienia, które w sposób dosłowny zostało zapisane w Koranie.

Nie. Dla muzułmanów Koran jest jedynie częściowym odtworzeniem oryginału znajdującego się w niebie (tzw. „Matka Księgi”). Oryginał ten jest wieczny i niestworzony, nieporównywalny z żadnym ludzkim pismem. Dzięki swemu zstąpieniu na ziemię w miesiącu ramadan, zachowuje on swą wyjątkową godność. Język Koranu jest klasycznym językiem arabskim. Według nauki ortodoksyjnej Koranu nie wolno tłumaczyć na żaden język, aby uniknąć jakiejkolwiek zmiany związanej z przekładem. Odrzuca się również wszelkie historyczno-krytyczne badania Koranu. Wszystko w tej księdze jest objawione, nie tylko treść, lecz także język i forma. Ponieważ jednak tekst Koranu nie zawsze jest jasny, już niemal od samego początku wymagał objaśnień. Dlatego zbierano nieutrwalone na piśmie wypowiedzi Muhammada, które wyjaśniały trudniejsze fragmenty objawienia.

Zajmując stanowisko wobec objawienia judeo-chrześcijańskiego, Muhammad stwierdza, że nie tylko jego objawienie, lecz również objawienia wcześniejszych proroków, począwszy od Abrahama, a skończywszy na Jezusie, opierają się na niebiańskim oryginale. Stąd dla niego judaizm i chrześcijaństwo wywodzą się z tej jednej „Księgi”. Koran określa Żydów i chrześcijan „ludźmi Księgi”. Z tym jednak, że ten przekaz nie jest dosłownym zapisem nauki głoszonej przez Mojżesza i historycznego Jezusa. Zawiera interpretacje społeczności wiernych, które sfałszowały pierwotne objawienie. Jedynie Koran jest wolny od opuszczeń i zniekształceń.

Między chrześcijaństwem a islamem jest istotna różnica w pojmowaniu objawienia i ksiąg świętych. Bóg islamu jest Bogiem absolutnie transcendentnym, który sam objawia swą wolę w Koranie. W chrześcijaństwie zaś absolutny Bóg wyzbywa się swej transcendencji i objawia się ludziom w Jezusie Chrystusie. W chrześcijaństwie objawienie jest zatem Osobą. Prawdą chrześcijaństwa jest Jezus Chrystus. Przez Niego Bóg mówi ludziom, jak ich kocha. Jezus jest Słowem Boga. W chrześcijaństwie chodzi o miłość Boga, która ucieleśniła się w postać ludzką w osobie Jezusa. Prawdę o Jezusie Chrystusie i Jego nauce przekazują nam Ewangelie.

Istnieje pięć podstawowych dogmatów wiary, w które musi wierzyć muzułmanin: w jednego Boga, w anioły, w święte pisma: Torę, Ewangelię (tak! mówiliśmy dlaczego), Koran, w posłańców Boga (od Adama do Muhammada) i w dzień sądu ostatecznego.

Zatrzymajmy się krótko przy pierwszej i czwartej zasadzie: wierze w jednego Boga i wierze w posłańców Bożych. Tutaj bowiem odsłania się zasadnicza różnica między islamem a chrześcijaństwem. W pojęciu muzułmanów Bóg jest całkowicie transcendentny - niepodobny do nikogo i niczego (Sura 112,4). Istnieje zupełnie poza światem ludzkich doznań. Bóg jest jeden i jedyny, najwyższy - nie ma sobie równych. Najcięższym grzechem przeciw Bogu jest „sirk” -przekonanie, że prócz Boga prawdziwego istnieją inne bóstwa (politeizm). „Nie ma innego boga prócz Allaha”. Głoszenie tej prawdy przez Muhammada skierowane było przeciwko politeizmowi jego współbraci, którzy czcili Allacha jako Istotę Najwyższą w panteonie bóstw. Był on dla nich mglistą abstrakcją i mitem, dla Muhammada natomiast Allach stał się osobowością rzeczywistą i konkretną. Zwalczając politeizm swoich pobratymców, przejął on i oczyścił staroarabską ideę Boga.

Całość nauki o Bogu, wyrażonej w Koranie oraz w tradycji pozakoranicznej, wskazuje na (w dużym stopniu) polemiczny charakter islamskiego monoteizmu. Mahomet zwalczał nie tylko politeizm arabskiego pogaństwa, ale też chrześcijański obraz Boga objawiony w osobie Jezusa Chrystusa. W przekonaniu wielu teologów i religioznawców swoją wiedzę o Jezusie Chrystusie zaczerpnął z treści wiary jakiejś sekty, która pojawiła się wówczas na Półwyspie Arabskim.

Jeśli chodzi o zasadę wiary w posłańców Bożych, Koran wspomina ich 28, począwszy od Adama, Noego, Abrahama i Mojżesza. Prorokiem jest też Jezus (arab. Isa), choć Jego pozycja jest specyficzna. Koran nazywa Go mesjaszem, lecz nie w znaczeniu chrześcijańskim (Sura 3,45). Jezus jest „Bożym słowem” i „duchem od Boga”, którego Bóg tchnął w dziewicę Maryję (Sura 4,171). Nie jest jednak Synem Bożym, bo to naruszałoby zasadę jedności i jedyności Boga (Sura 9,30-31). Nie został też ukrzyżowany, lecz wzięty do Boga i powróci tuż przed dniem sądu ostatecznego, by obwieścić światu, iż Muhammad jest „pieczęcią proroków”. Islam neguje odkupieńczą misję i czyn Jezusa. Dla islamu jest On tylko i wyłącznie człowiekiem. Muzułmańska znajomość Jezusa (w świetle Koranu) sprawia, że są oni zamknięci na poznanie tajemnicy Jezusa w rozumieniu chrześcijan, opierających swą wiarę na Piśmie Świętym, przede wszystkim zaś na Ewangelii.

Koran występuje przeciwko wierze chrześcijan w Trójcę Świętą. Muzułmanin najczęściej nie ma świadomości, że osobami czczonej przez chrześcijan Trójcy Przenajświętszej są: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty. Uważa, że chrześcijańska Trójca to triada bogów, to trzy bóstwa: Allach, Jezus i Maryja. Słowa Sury 4,171, będącej głównym przesłaniem islamu wobec chrześcijaństwa, pokazują wyraźnie, jak Muhammad, nie rozumiejąc zupełnie prawdy objawionej przez Jezusa Chrystusa, wypaczył istotną treść chrześcijańskiej nauki o Bogu. Warto te słowa przytoczyć: „O ludu Księgi! Nie przekraczaj granic w twojej religii i nie mów o Bogu niczego, jak tylko prawdę. Mesjasz, Jezus, syn Maryi, jest tylko posłańcem Boga, i Jego słowem, które złożył w Maryi, i Duchem pochodzącym od Niego. Wierzcie więc w Boga i Jego posłańców i nie mówcie: Trzy. Zaprzestańcie! To będzie lepiej dla was! Bóg - Allach - to tylko jeden Bóg! On jest nazbyt wyniosły, by mieć syna!” (Sura 4,171).