 KURS DLA NAUCZYCIELI „MY A TRZECI ŚWIAT”
W dniach 9-10.11.2002 zorganizowaliśmy pierwsze warsztaty dla nauczycieli. Udział wzięło 20 osób z całej Polski.
Od dłuższego czasu myślę o stworzenia programu edukacyjnego dla dzieci i młodzieży, który by przybliżał problemy Trzeciego Świata, otwierał serca na problemy najbiedniejszych, uczył ograniczania nadmiernie rozbudzanych potrzeb, dzielenia się itp.
Po kilku próbach w ciągu kilku lat w końcu zebrała się grupka trzech nauczycieli. Przystąpiliśmy do pracy nad scenariuszami lekcji. Ale... zapał nie wystarczył. Potrzebna jest też pewna wiedza. Stąd nasze spotkania w dużej mierze polegały na szukaniu jej źródeł.
Po kilku miesiącach spotkań powstał scenariusz lekcji o przyczynach głodu na świecie. W pracy brały udział za pośrednictwem internetu też osoby spoza Gdańska. Ale powolne tempo pracy spowodowało, że zacząłem się zastanawiać nad kształceniem samych nauczycieli. Pomysł kursu zrodził się w czasie odwiedzin w polskim przedstawicielstwie UNHCR (Wysoki Komisarz ds. Uchodźców przy ONZ). Szukałem nowych możliwości współpracy na rzecz ubogich Trzeciego Świata, materiałów do naszych wydawnictw itp. Dowiedziałem się, że UNHCR organizuje kursy dla nauczycieli na temat uchodźców i współpracuje w tej dziedzinie z Polską Akcją Humanitarną. Zaproponowałem zorganizowanie kursu w Gdańsku we współpracy z innymi organizacjami, zajmującymi się problematyką Trzeciego Świata z różnych punktów widzenia. W założeniu nie mieliśmy mówić o abstrakcyjnych problemach gdzieś na drugim końcu świata, ale ukazać powiązania między nimi a naszym codziennym życiem.
Do udziału zaprosiliśmy nauczycieli, którzy uczestniczą w Adopcji Serca. Informacje zostały też rozpowszechnione w szkołach Trójmiasta i w internecie. Udział w kursie był bezpłatny. Uczestnicy pokrywali koszty dojazdu, posiłków i nabywanych materiałów. Warunkiem uczestnictwa było zobowiązanie, że zdobyte wiedza zostanie wykorzystana w pracy w szkole i ciągu trzech miesięcy zostanie złożone sprawozdanie wraz z konspektem przeprowadzonych zajęć. Naszym celem było przede wszystkim dotarcie za pośrednictwem nauczycieli do dzieci i młodzieży.
Program kursu i ocena uczestników
Do organizacji kursu zaprosiłem oprócz przedstawicielki UNHCR, też osoby z Amnesty International i ATTAC Polska. Wspólnie opracowaliśmy koncepcję kursu. Składał się z trzech części. Podsumowaniem była ankieta oceniającej jego przebieg. Oto poszczególne punkty programu i ich ocena w ankiecie:
I. Przyczyny i skutki
Wybrane problemy wynikające z kontaktów między Północą a Południem:
- Głód światowy: mity i rzeczywistość. Prowadził Ruch Maitri.
Lekcja pokazowa na temat przyczyn głodu i sposobu pomocy najbardziej potrzebującym została oceniona przez uczestników jako najciekawsza, najbardziej „żywa” część kursu, inspirująca do dalszych działań. Wielu uczestników zadeklarowało natychmiastowe wykorzystanie zdobytej wiedzy na terenie swoich miejsc pracy w formie lekcji.
Temat głodu, mity z nim związane, indolencja środowiska i traktowanie problemu przez większość społeczeństwa jako „wstydliwy” w XXI wieku pobudził uczestników do działania przeciw tej sytuacji. Ocena: od 4,5 do 5 (w skali od 0 do 5), średnia 4,97.
- Polityczne przyczyny głodu. Prowadził Ruch Maitri.
Wyświetlono film o politycznych przyczyny głodu w Sudanie. Omówiono też przyczyny (polityczne, nie klimatyczne, jak twierdzą media) aktualnie panującej klęski głodu w Afryce południowej. Polityka MFW i Banku Światowego jest główną przyczyną głodu w regionie. Susze i powodzie zepchnęły miliony ludzi w przepaść, nad którą zawiśli znacznie wcześniej. Ocena: od 4,5 do 5, średnia 4,88.
- Prawa człowieka w kontekście prawa pracy. Prowadziła Amnesty International.
Wyzysk siły roboczej w Trzecim Świecie, eksploatacja pracy dzieci, niewolnictwo współczesne, handel niewolnikami w krajach ubogich (np. handel dziećmi uchodźców w Afganistanie) i bogatych, sytuacja imigrantów w „pierwszym świecie”, wyzysk napływowej siły roboczej w Europie i Ameryce, produkty pracy niewolników z Trzeciego Świata w Polsce.
Temat bardzo ciekawy i ważny, jednak przygotowany zbyt ogólnie w stosunku do stopnia zainteresowania. Mały kontakt osoby prowadzącej z grupą. Ocena: od 3 do 5, średnia 4,06.
- Prawa człowieka w kontekście światowego i polskiego handlu bronią. Prowadziła Amnesty International.
Uwarunkowania prawne, jego skutki dla ubogich Trzeciego Świata, konflikty zbrojne, dzieci-żołnierze.
Temat został potraktowany pobieżnie. Kontakt prowadzącej z grupą - jak wyżej. Ocena: od 3 do 5, średnia 4,25.
- Nasza konsumpcja a los ubogich. Prowadził współpracownik Ruchu Maitri.
Problem wyzysku siły roboczej w Trzecim Świecie i odpowiedź przez Sprawiedliwy Handel. Spotkanie poprowadzono interesująco i atrakcyjnie, obejmowało wykład i film. Bardzo duże zainteresowanie tematem. Ocena: od 4 do 5, średnia 4,94.
- Problemy globalizacji. Prowadził ATTAC.
Powojenna koncepcja rozwoju międzynarodowego, neokolonializm i długi Trzeciego Świata, rola Światowej Organizacji Handlu (WTO), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) i Banku Światowego, monopolizacja rynków żywnościowych i monokultury, granice ekologiczne rozwoju.
Zajęcia prowadzone profesjonalnie, dobre przygotowanie prelegenta, widoczna fachowość, kompetencja - to ważne punkty spotkania. Wielu uczestników zgłaszało jednak brak zrozumienia i wyjaśnienia fachowych określeń znanych ekonomistom, nie zaś nauczycielom. Wśród wypowiedzi znalazł się też głos entuzjastyczny - autorka pod wpływem wykładu zapragnęła studiować ekonomię, by lepiej zrozumieć problemy globalizacji. Ocena: od 4 do 6 (!), średnia 4,74.
II. Problemy uchodźców
Prowadziła Polska Akcja Humanitarna (miała prowadzić pani z UNHCR, ale z powodu choroby nie mogła przyjechać; jej zajęcia miały mieć bardziej uniwersalny charakter)
- Kto to jest uchodźca i azylant, uchodźcy na świecie w statystyce, procedura ubiegania się o status uchodźcy w Polsce, integracja uchodźców w Polsce i wybrane przykłady problemów integracyjnych z Europy.
- Film „Uchodźcy” zrealizowany przez PAH.
- Propozycja zajęć lekcyjnych na temat uchodźców dla dzieci ze szkoły podstawowej.
- Film dokumentalny z Groznego z 2002 r. i omówienie sytuacji w Czeczenii.
Zajęcia dobrze przygotowane, temat ukazany ciekawie i szeroko, choć prowadzący nie był w stanie odpowiedzieć na stawiane pytania. Ocena: od 4 do 5, średnia 4,85.
III. Co można zrobić
- Prezentacja akcji i działań prowadzonych przez poszcz. organizacje, możliwości włączenia się, skąd czerpać nowe pomysły - (zasoby dla nauczycieli - strony internetowe, publikacje itp.), dyskusja o oczekiwaniach i o tym, w czym możemy pomóc nauczycielom, plany kolejnych kursów itp.
- Jak zorganizować w szkole większą akcję typu Adopcja Serca czy Dzień Uchodźcy.
Mówią uczestnicy
Jedna z uczestniczek kursu przeprowadziła pod koniec zajęć błyskawiczną sondę z dyktafonem. Oto nagrane wypowiedzi:
- Beata Brewka-Buchocka, Szkoła Podstawowa przy parafii św. Kazimierza, Gdańsk, germanistka: Kurs przygotowany bardzo ciekawie, bardzo bogaty materiał, który można wykorzystać na lekcjach. Bardzo podobał mi się wykład o przyczynach nędzy i głodu Trzeciego Świata, podający rzeczywiste źródła tragedii ludzkich, z którymi mamy dziś do czynienia.
- Patrycja Gałązka, Zespół Szkół Łączności w Gdańsku, anglistka: Jestem zaskoczona. Wszystko słucham z otwartymi uszami, oczami i ustami. Naprawdę rzeczy bardzo ważne, o których do tej pory nie miałam pojęcia, czy może nie zastanawiałam się dostatecznie. Sporo rzeczy mi się wyjaśniło i mam nadzieję, że będę to dalej drążyć.
- Jola Gardzielewska, Zespół Kształcenia i Wychowania w Smętowie, nauczyciel muzyki: Jestem bardzo zadowolona, bo wciąż myślę, że za mało wiem o tych rzeczach. A ten kurs dostarczył takich właśnie informacji na temat godności ludzkiej, albo: „Byłem głodny, a nie daliście mi jeść”. Coś w tym stylu.
- Edyta Januszewska, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa, nauczyciel akademicki: W takim kursie uczestniczę po raz pierwszy. Nie ukrywam, że jestem bardzo zadowolona i myślę, że chciałabym podjąć współpracę z panem Wojtkiem. A na pewno chciałabym uczestniczyć w takich kursach w przyszłości, jeśli będą organizowane.
- Agnieszka Mielnik, Gdańsk, Gimnazjum Nr 3 im. Jana Pawła II, nauczycielka francuskiego: Było super. Bardzo dobrze zorganizowane, rzetelnie, dużo informacji wspartych materiałami, które - mam nadzieję - będzie można dobrze wykorzystać.
- Piotr Nagornik, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1, Gdańsk, geograf: Informacje, które zdobyłem, mogę wykorzystać na godzinach wychowawczych i lekcjach geografii. Materiały, które dostałem i kupiłem, wykorzystam na pewno. Myślę, że zachęcę i uczulę dzieci i młodzież na problemy uchodźstwa, rasizmu, nędzy i głodu w Trzecim Świecie.
- Agata Nikonowicz, Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych, Cieszyn, historyk, germanistka: Jestem bardzo zadowolona z udziału w kursie. Jest zgodny z moimi zainteresowaniami. Mam nadzieję, że będę to mogła wykorzystać też na zajęciach z młodzieżą.
- Anna Szered, Liceum Ogólnokształcące i Ekonomiczne, Polkowice, germanistka: Jestem bardzo zadowolona, że przyjechałam. Bardzo wiele skorzystałam. Dowiedziałam się wielu ciekawych rzeczy na temat globalizacji, uchodźców, problemów azylantów w Polsce. O niektórych rzeczach nie miałam pojęcia.
- Aneta Szpony, katechetka, Szkoła Podstawowa nr 24, Gdańsk: Bardzo dużo informacji. Na pewno dobry tok prowadzenia zajęć. Ale to wszystko, co robimy w półtora dnia, na pewno poszerzyłabym do 3-4 dni, np. w dwa weekendy. Mielibyśmy więcej czasu na dyskusję. Dobrze, że takie rzeczy się dzieją. Dla mnie i dla mojej pracy to dużo znaczy. Mam nadzieję, że to czymś zaowocuje.
- Halina Wrońska, nauczycielka biologii, Szkoła Podstawowa nr 79, Gdańsk: Kurs bardzo mi się podoba. Poznałam wielu ciekawych ludzi i wyniosłam z niego sporo informacji.
- Ewa Wysocka, Gimnazjum Publiczne, Kamień Krajeński, nauczyciel geografii: Jestem tu z własnej woli, bo interesuje mnie problematyka Trzeciego Świata. Wspólnie z mężem mam Adopcję Serca. Chciałam bliżej poznać ludzi, którzy to propagują. Mam nadzieję, że gdy wrócę do pracy od stycznia, uda mi się zaangażować w Adopcję Serca i problematykę Trzeciego Świata znajomych i młodzież.
- Renata, Lublin: Jestem bardzo zadowolona z uczestnictwa w tych zajęciach. Są na wysokim poziomie. Cieszę się, że będę mogła zastosować różne metody oraz dalej przekazywać zdobyte informacje. Uczestniczę w Adopcji Serca. Myślę, że włączę do tego dzieci z klas, które uczę, oraz zachęcę młodzież.
Wojciech Zięba
Opracowanie ankiet: Jolanta Tarłowska
|
