„Maryja, w związku z Jej specjalną pozycją w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie, jest postrzegana jako punkt styczny w dialogu międzyreligijnym” - stwierdza w swojej książce „Maryja, Matka Świata, Wzór Dialogu pomiędzy Religiami”, opublikowanej przez Citta Nuova, abp Francesco Gioia, który przewodniczy Peregrinatio ad Petri Sedem, watykańskiej instytucji ds. pielgrzymek do Stolicy Piotrowej.

„Podczas gdy dla chrześcijan Maryja jest Matką Boga i Matką Kościoła, dla żydów jest «wniebowziętą córką Syjonu»” - pisze we wstępie do książki prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, kard. Francis Arinze. „Dla muzułmanów Maryja jest Matką Jezusa. Koran wymienia ją 34 razy. Poza tym jest «znakiem dla śmiertelnych» (Sura 21,91). Przedstawiona jest też jako wzór wiernej. Choć żydzi i muzułmanie nie akceptują prawdy o boskości Jezusa, poważają bardzo Maryję.”

„W wielu innych religiach, np. w hinduizmie i buddyzmie, nawet jeśli nie ma bezpośrednich odniesień do Maryi, można znaleźć analogie między Matką Jezusa i odpowiednimi osobami pojawiającymi się w tych religiach” - zauważa. „Pierwiastek żeński, pojawiający się w każdej religii, nie może być niedoceniany.”

Jak wyjaśnia abp Gioia, były sekretarz Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych, „są przynajmniej dwie przesłanki, które określają rolę Maryi w dialogu ekumenicznym i między religiami: jej obecność de facto we wszystkich religiach oraz jej postać jako wzór wiary.”

„Maryja pełni szczególną rolę w religiach biorących początek od Abrahama, np. w judaizmie, islamie i niektórych ruchach o pochodzeniu współczesnym, które wyrażają siebie językiem chrześcijan” - twierdzi abp Gioia. „Ponadto Maryja jest najbardziej wychwalanym przykładem człowieka wiary i oferuje ważne elementy dla zasadniczej orientacji tożsamości chrześcijańskiej w sytuacji pluralizmu religijnego.”

W takim kontekście Maryja jest „kompendium” lub żywą i osobową syntezą tajemnicy chrześcijańskiej. „Jest ikoną tajemnicy, kompletnym obrazem konkretnej realizacji tajemnicy Przymierza... mikrohistorią zbawienia” - pisze Arcybiskup

Tak więc w dialogu międzyreligijnym „Maryja może pełnić funkcję «żywego katechizmu», który ukazuje intuicyjnie samozrozumienie Kościoła, a nawet więcej - człowieka na drodze zbawienia.”

Maryja ma też znaczące miejsce w islamie - zauważa abp Gioia. Wprawdzie „Bóg jest jedynym punktem odniesienia dla wiernego muzułmanina, ale obok Niego są ci, którzy odbijają Jego świętość. Maryja jest jedną z nich” - mówi arcybiskup Gioia. „Maryja zajmuje w islamie miejsce wyjątkowe. Jest jedyną kobietą, której imię występuje w Koranie, i to aż 34 razy.” Jest Ona dla muzułmanów szczególnie fascynująca. „Jest wzorem dla wszystkich wierzących z powodu swojej absolutnej wiary i doskonałej «uległości» wobec woli Boga” - dodaje.

„SobórWatykański II zwrócił uwagę na życzliwą postawę muzułmanów wobec Maryi, a w Deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra Aetate czytamy: «Czczą dziewiczą Jego [Jezusa] Matkę Maryję, a nieraz pobożnie Ją nawet wzywają»” (DRN 3) - zauważył arcybiskup.

Pełne oddania uczucie i nabożeństwo do Maryi przejawia się wśród muzułmanów poprzez pielgrzymki do miejsc kultu maryjnego, zwłaszcza do Fatimy, oraz w tym, że wiele kobiet muzułmańskich nosi imię Maria.

Według Koranu „z polecenia Bożego anioł zapowiedział Maryi, że urodzi najczystszego syna, a ta wieść Ją zaniepokoiła. Urodziła dziecko pod drzewem palmowym, które ją cudownie żywiło. Była dziewicza i czysta. Strzegła swojego dziewictwa, a Bóg tchnął w nią swego Ducha, czyniąc Ją i Jej Syna znakiem dla stworzonych” - pisze abp Gioia.

„Koran mówi, że Maryja «jest jedną z pobożnych kobiet i jest święta. Jest wyniesiona, czysta i wybrana przez Boga spośród wszystkich kobiet». W Koranie Maryja ma zdecydowanie funkcję chrystologiczną, co podkreśla fakt, że Jezus przeważnie określany jest jako «syn Maryi»” - kontynuuje.

Jednak elementy biograficzne i duchowe w Koranie różnią się od wątków maryjnych w tradycji chrześcijańskiej. „Mariologia islamu jest niewątpliwie uwarunkowana przez występujące w Koranie zanegowanie boskości Jezusa Chrystusa” - mówi.

Sposób przedstawiania Maryi uwidacznia „punkty zbieżne i rozbieżne wiary chrześcijan i muzułmanów” - mówi abp Gioia. Ale „nie można umniejszyć faktu, że tradycja muzułmańska proponuje Maryję jako wzór dla wyznawców islamu.”