W Mali (Afryka), na stanowisku archeologicznym Ounjougou, odnaleziono w latach 2002-2005 pozostałości najstarszej znanej ceramiki na świecie z epoki paleolitu. Na znalezisko składa się sześć fragmentów naczyń glinianych, odkrytych w warstwie sprzed 11.400 lat (rolnictwo w owym czasie nie było jeszcze znane). Niemniej same naczynia mogą być jeszcze starsze - nawet o 1.000 lat.

Stanowisko, na którym dokonano odkrycia, mieści się w pobliżu uskoku Bandiagara, formacji geologicznej, która została wpisana w r. 1989 na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Naukowcy zapowiedzieli podjęcie w najbliższym czasie badań w pobliskich jaskiniach, skąd mogły pochodzić szczątki ceramiki.

Wykopaliska na stanowisku Ounjougou, które rozpoczęły się w r. 1997, prowadzone są w ramach programu „Społeczność ludzka i paleośrodowisko w Afryce Zachodniej” - największego obecnie programu badań archeologicznych w Afryce. Wykopaliska pod kierunkiem prof. Erica Huysecoma z Uniwersytetu w Genewie prowadzi 28-osobowy interdyscyplinarny zespół naukowców, głównie ze Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Mali, Niemiec i Francji. W Ounjougou odnaleziono również wiele narzędzi kamiennych i innych zabytków, które potwierdzają ciągłość osadniczą na tym miejscu od okresu paleolitu. Stanowisko mieści się w wąwozie, który wypełniają kolejne, bogate w zabytki warstwy kulturowe.

Zdaniem prof. Huysecoma najstarsza znana ceramika powstała w wyniku ewolucji starszych form naczyń, które wykonywano z mniej trwałych materiałów. Według niego nowe potrzeby ludności Afryki wiązały się z ówczesnymi zmianami klimatycznymi pod koniec epoki lodowcowej. Spowodowały one rozszerzenie się w kierunku północnym pasa roślinności trawiastej. Wówczas żyjący tam ludzie zaczęli zbierać i spożywać ziarna dziko rosnących zbóż, co wymagało nowych sposobów przechowywania i przygotowywania (a więc też gotowania) pokarmów. To zaowocowało wynalezieniem wypalanych naczyń ceramicznych.

Początek występowania najwcześniejszej ceramiki łączy się z pojawieniem się pierwszych kamiennych grotów strzał. To również, według prof. Huysecoma, ma związek ze zmianami klimatycznymi. Strzały zaczęto używać do polowania na niewielkie zwierzęta żyjące na sawannie, jak ptaki czy zające.

Do tej pory za najstarsze uważano znaleziska ceramiki z Bliskiego Wschodu sprzed 10 tys. lat oraz z regionu Sahary środkowej i wschodniej sprzed 9-10 tys. lat.